De discussie over de megastallen, of varkensflats zo je wilt, wordt te simplistisch gevoerd. Het debat moet zich veel meer richten op de transitie naar een duurzame landbouw. We stellen terecht hoge eisen aan milieu, natuur en dierwelzijn. De ChristenUnie-SGP fractie heeft hart voor de landbouw, hart voor de boeren die op een eerlijke manier hun boterham voor hun gezin willen verdienen.

Enige schaalvergroting zal er vaak wel moeten zijn. Daar zijn wij niet op tegen. Terug naar vroeger kan niet. Maar de verdiencapaciteit kan ook worden vergroot door kostenverlaging, kwaliteitsverhoging en verbreding. We moeten waken voor het gevaar van begeerte, het groeien van groot, groter, grootst. De bedreigingen voor het gezinsleven.
Definitie Brundtland: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij de huidige wereldbevolking in haar behoeften voorziet zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien.

Ik heb in mijn vorige baan (moeten) meewerken aan de bestrijding van de Mond en KlauwZeer crisis. Door die MKZ-crisis is mij nog eens heel goed duidelijk geworden dat landbouw niet gereduceerd kan worden tot een technisch-economische operatie. We hebben te lang geloofd dat landbouw los te koppelen is van haar sociaal-culturele context en het ecosysteem. De eenzijdige nadruk op klassieke schaalvergroting leidt tot grotere kwetsbaarheid van de sector.

Wij maken ons dan ook zorgen over de steeds doorgaande schaalvergroting, naar industriële omvang van meer dan 3 arbeidskrachten met als gevolg:
- Verlies aan werkgelegenheid in de sector en aanverwante sectoren;
- Verhoging van de werkdruk voor de agrariër en verlies van sociaal leven;
- Een mogelijk nog lagere opbrengstprijs op den duur;
- Het overnemen van een bedrijf is niet meer mogelijk omdat ze te kapitaal intensief zijn en daardoor zal het gezinsbedrijf verdwijnen.

Maar in plaats van ons af te zetten tegen de varkensflats moeten we (jonge) boeren een duurzaam perspectief bieden. We moeten de gezinsbedrijven de kans bieden die ze verdienen.

Hiervoor is wel een nieuw herontwerp van de agrarische sector nodig. In dit herontwerp zullen twee zaken centraal moeten staan: opvolging van een bedrijf moet mogelijk blijven (opvolging in plaats van opkoping) en boeren moeten reëel betaald krijgen voor geleverde landschappelijke diensten. Zij zijn het immers die voor een groot gedeelte de openheid, identiteit en herkenbaarheid van ons Brabantse landschap borgen. Het beleid is nu nog teveel gericht op een grootschalige landbouw die moet kunnen concurreren op de wereldmarkt. Maar hiervoor heb je veel ruimte en arbeid nodig, precies de twee dingen die schaars zijn in Nederland.

Aan de andere kant hebben we als maatschappij juist veel geld over voor behoud van biodiversiteit, behoud en herstel van natuurwaarden en mooie zichtassen. We noemen het echter pas natuur als het wordt gedaan door natuurorganisaties. Maar boeren en natuur gaan heel goed samen. Daarom pleit ik dan ook voor een fonds voor natuur, landschap en milieu. Uit dit fonds kunnen we boeren betalen die gerichte prestaties leveren als aanleg en onderhoud van bermen, landschapselementen en houtwallen, aanleg van paden en poelen. Voor natuur als weidevogelbeheer, akkerrandenbeheer. Zonder de boer kunnen wij niet genieten van de patrijs, grutto en de kievit. We moeten de boeren betalen voor onderhoud en openheid van het landschap. Hiermee bied je boeren de mogelijkheden voor extra inkomsten gebruik makend van arbeid en materieel wat voorhanden is. Laten we ook maar eens financieel uitdrukken wat ons landschap waard is!

En als we de sociale, maatschappelijke en financiële randvoorwaarden voor een duurzaam agrarisch bedrijf creëren kunnen gemeenten met een gerust hart een vertaling maken naar maximale omvang van de bedrijven in hun bestemmingsplannen zonder de agrarische sector de nek om te draaiën. Gemeenten kunnen dan aan de slag om de ruimtelijke randvoorwaarden vorm te geven voor een landelijk gebied mét behoud van de gezinsbedrijven, mét een versterkte duurzame agrarische sector, mét intensieve productievormen op een reële schaal en mét de mogelijkheid om te voorkomen dat megastallen op ongewenste locaties verrijzen.

Hermen Vreugdenhil, statenlid ChristenUnie-SGP Noord-Brabant